Bệnh thối rễ trên cây vú sữa là một trong những đối tượng dịch hại nguy hiểm và gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế. Bệnh thường xuất hiện trên những vườn vú sữa già cỗi, kể cả những vườn trong giai đoạn kiến thiết cơ bản. Bệnh làm sụt giảm đáng kể năng suất và thậm chí gây chết cây. Chúng ta cùng tìm hiểu bệnh thối rễ trên cây vú sữa nhé. 

Xem thêm:

• Các lưu ý về đất trồng và kỹ thuật tạo tán cây vú sữa
• Cách chăm sóc cây vú sữa hiệu quả
• Giá cây giống vú sữa Hoàng kim ghép

Triệu chứng bệnh thối rễ trên cây vú sữa

Triệu chứng điển hình là cây còi cọc, kích thước lá bị thu nhỏ lại hay còn gọi “lá me”, tán lá thưa, có màu xanh xám. Đôi khi lá trên một số cành bị rụng dẫn đến hiện tượng cây bị trơ cành và trái dễ bị héo xanh. Hệ thống rễ tơ (rễ mền) hay kể cả rễ thứ cấp đều bị thối nhũn, sau đó khô và hóa nâu. Ngoài ra, bệnh còn tấn công ở vị trí cổ rễ hay một số vị trí trên rễ chính (nằm gần mặt đất) từ đó làm cho toàn bộ hệ thống rễ bị thối khô và hóa nâu, nếu phát hiện muộn thì sẽ rất khó phòng trị.

Triệu chứng bệnh thối rễ là cây còi cọc, khô cành, kích thước lá bị thu nhỏ lại, tán lá thưa… 

Tác nhân gây bệnh thối rễ trên cây vú sữa

Thối rễ do nhiều tác nhân gây ra như Nấm Fusarium solani, Fusarium oxysporium và Pythium helicoides; nứt khô cành do nấm Botryospaeriarhodia.

Một số yếu tố ảnh hưởng đến sự phát sinh, phát triển của bệnh:

• Tuổi vườn khá cao
• Bón phân không cân đối giữa các thành phần N, P và K, đặc biệt bón nhiều phân đạm để kích thích ra hoa sớm vụ
• Sử dụng quá ít phân hữu cơ
• Đất chua và bón quá ít vôi
• Nông dân không biết nguyên nhân và biện pháp xử lý thiếu đồng bộ

Thiết kế vườn chưa đúng kỹ thuật, ngập úng, thoát nước kém… góp phần gây nên bệnh thối rễ cây vú sữa

Ngoài ra, thiết kế vườn chưa đúng kỹ thuật, ngập úng, thoát nước kém trong mùa mưa lũ và bồi bùn lên mặt liếp quá dày… cũng là những yếu tố góp phần làm cho bệnh trở nên trầm trọng.

 Biện pháp xử lý tổng hợp bệnh thối rễ trên cây vú sữa

1. Giai đoạn sau thu hoạch

– Tiến hành vệ sinh vườn vú sữa

Thu gom lá khô trên mặt liếp, trái bị nhiễm sâu bệnh, cắt tỉa cành bị sâu bệnh, cành vượt bên trong tán, cành ốm yếu.

– Tỉa cành, trẻ hóa cây vú sữa

Nên thực hiện trên những vườn cây vú sữa già cỗi, vườn bị nhiễm bệnh thối rễ. Mục đích nhằm giúp cây hồi phục, sinh trưởng nhanh và cải thiện chất lượng trái. Việc tỉa cành còn có tác dụng chủ động chừa lại những cành phân bố cành đều theo các hướng và khống chế chiều cao không quá 4 – 4,5m.

Đối với những vườn vú sữa già cỗi, cây bị nhiễm bệnh thối rễ thì tùy thuộc vào tuổi cây và mức độ nhiễm bệnh mà có thể tỉa từ 45 – 60% tán cây. Hoặc có thể tỉa cành thấp hơn tỷ lệ này, nhằm đảm bảo sự cân bằng giữa tán cây và bộ rễ bị thối trong đất. Lưu ý, nên khử trùng vết cắt bằng thuốc trừ nấm có gốc đồng hoặc sơn công nghiệp để ngăn ngừa bệnh xâm nhiễm qua vết thương.

Cần tỉa cành, trẻ hóa cây vú sữa

– Bón vôi vườn vú sữa

Cần bón cho toàn bộ vườn vườn vú sữa với liều lượng từ 5 – 10kg/ cây trưởng thành.

– Xử lý thuốc trừ nấm gây bệnh thối rễ trên cây vú sữa, có 2 trường hợp xảy ra

Trường hợp cây vú sữa bị thối hệ thống rễ thứ cấp (rễ tơ, rễ mền)

Khi phát hiện hệ thống rễ bị thối, tiến hành xử lý thuốc bằng cách xới nhẹ đất xung quanh tán cây. Sau đó tưới một trong các loại thuốc trừ nấm có các hoạt chất như: Fosetyl-aluminium, Mancozeb + Metalaxyl, Cuprous oxide, Benomyl  theo liều lượng khuyến cáo trên bao bì. Cần tưới thuốc từ 3 – 5 lần/năm tùy theo diễn biến bệnh trên vườn.

Nên tiến hành xử lý thuốc khi cây đang thu hoạch còn 10 – 20% số trái trên cây. Tưới đều dung dịch thuốc xung quanh gốc chiếu theo hình tán cây. Sau đó tưới nước liên tục 2 – 3 ngày để giúp thuốc hoà tan và thấm đều vào trong đất.

Nên tiến hành xử lý thuốc khi cây đang thu hoạch còn 10 – 20% số trái trên cây

Trường hợp cây vú sữa bị thối rễ chính, cổ rễ

Trong trường hợp cây bị thối ngay vị trí cổ rễ, rễ chính nằm gần mặt đất thì phải cào đất ra cho lộ rõ bộ phận rễ bị bệnh. Sau đó cạo sạch vết bệnh và sử dụng cùng các loại thuốc nêu trên bằng cách pha đậm đặc theo tỷ lệ 1:1 (1 thuốc : 1 nước), quét lên vết bệnh và tưới chung quanh vị trí này.

Lặp lại nhiều lần (khoảng 3 – 4 lần), mỗi lần cách nhau 7 – 10 ngày cho đến khi kiểm tra thấy vết bệnh hết thối. Sau xử lý thuốc, nên sử dụng vật liệu che đậy gốc (cỏ khô, mụn dừa…) nhằm giúp rễ tơ mới mọc ra nhanh và tránh bị ánh sáng mặt trời tác động trực tiếp.

Cần kết hợp rải thuốc trừ tuyến trùng đất (Diazinon, Fipronil, Cytokinin) theo liều lượng khuyến cáo trên bao bì, xử lý 1-2lần/năm hoặc nhiều hơn nếu đất bị nhiễm tuyến trùng nặng.

Phòng ngừa tốt bệnh thối rễ, cây vú sữa sẽ mang lại giá trị kinh tế cao cho bà con

– Tưới hỗ trợ kích thích sinh trưởng rễ vú sữa

Có thể tưới hỗ trợ bằng các chế phẩm kích thích sinh trưởng bộ rễ nhằm gia tăng sự phát triển rễ mới ngay sau khi tưới thuốc hóa học khoảng 7 – 14 ngày. Tưới định kỳ từ 1 – 2 lần/tháng cho đến khi kiểm tra thấy cây ra rễ mới.

– Rải phân hữu cơ đã được ủ hoai cho vườn vú sữa

Rãi phân hữu cơ đã được ủ hoai cho vườn vú sữa với liều lượng 10 – 20kg/cây trưởng thành kết hợp với một số vi sinh vật có lợi Trichoderma, Streptomyces và Pseudomonas.

2. Giai đoạn chuẩn bị  xử lý cây vú sữa ra hoa

Xử lý ra hoa cho vú sữa khi cây đã trưởng thành, cho trái ổn định bằng phương pháp điều tiết nước và bón phân cân đối, hợp lý. Lưu ý không được bơm lùa và giữ nước trên mặt liếp quá lâu làm hư bộ rễ.

Phun ngừa bệnh gây nứt-khô cành 1 – 2lần/đợt chồi, cần phun cho toàn bộ tán cây bằng các loại thuốc trừ nấm có hoạt chất: Thiophanate-methyl, Fenbuconazole, Myclobutanil ở giai đoạn cây ra đọt, cành non, cành chuẩn bị chuyển sang bánh tẻ.

Tiếp tục xử lý thuốc trừ bệnh thối rễ với các loại thuốc nêu trên.

3. Giai đoạn cây vú sữa mang trái

Tỉa bỏ bớt trái bị nhiễm sâu bệnh, tì vết, cành nhỏ mang quá nhiều trái. Lưu ý đối với những cây sau trẻ hóa thường mang nhiều trái do đó nên giữ một số lượng trái nhất định và chỉ để nhiều trái đối với cành trẻ hoá từ 36 tháng trở đi.

Tiếp tục cung cấp thêm phân vô cơ theo quy trình canh tác và bón tăng cường phân hữu cơ ủ hoai/thương mại từ 2 – 5kg/gốc.

Ở thời điểm bắt đầu thu hoạch trái thì nên duy trì chế độ tưới định kỳ nhằm cung cấp đầy đủ nước cho cây trong giai đoạn mang nhiều trái.

Thế Giới Cây Giống chuyên cung cấp các giống cây vú sữa đúng giống và sạch bệnh cho bà con

4. Tổng kết

Như vậy, bệnh thối rễ trên cây vú sữa do nhiều tác nhân khác nhau, những tác nhân này đều có nguồn gốc phát sinh từ đất. Bệnh phát triển rất nhanh, khó phát hiện, nên cần áp dụng nhiều biện pháp tổng hợp và kiểm tra vườn thường xuyên để có thể phát hiện sớm bệnh, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời.

Nắm chắc được cách phòng bệnh thối rễ, khô cành, bà con hoàn toàn yên tâm trồng vú sữa để làm kinh tế. Nếu bà con có nhu cầu mua cây giống vú sữa, hãy liên hệ ngay đến công ty Thế giới cây giống để được tư vấn cụ thể nhé. Công ty cung cấp nhiều giống vú sữa có giá trị kinh tế cao hiện nay như vú sữa Hoàng kim, vú sữa lò rèn, vú sữa bơ hồng, vú sữa tím mica, vú sữa tím Bắc thảo… Công ty còn có chính sách bảo hành cây đúng giống, khỏe mạnh và sạch bệnh cho bà con.

Các tỉnh thành đã có chi nhánh trực thuộc của công ty Thế Giới Cây Giống:

Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long, Cần Thơ, Đồng Tháp, An Giang, Hậu Giang, Sóc Trăng và Đắk Nông, Lâm Đồng

Mọi thắc mắc xin vui lòng liên hệ với Thế Giới Cây Giống qua thông tin sau: