Từ lâu, Canxi (Vôi) được xếp vào nhóm dinh dưỡng trung lượng cùng với Lưu huỳnh (S) và Magie (Mg). Canxi (viết tắt là Ca) đóng vai trò hết sức quan trọng trong sinh trưởng của cây trồng nhưng chưa được chú trọng trong canh tác.

Xem thêm:

• Chuẩn bị đất trồng cây ăn trái
• Thế Giới Cây Giống giao cây miễn phí ship cho bà con trong mùa đại dịch
• Thế giới Cây Giống chính thức khai trương 2 chi nhánh mới tại Vĩnh Long, An Giang

Vai trò của canxi (vôi) đối với cây trồng

Vai trò của Canxi

Canxi, ở dạng canxi pectate, chịu trách nhiệm giữ các thành tế bào của thực vật. Khi thiếu canxi, các mô mới như đầu rễ, lá non và đầu chồi thường biểu hiện sự phát triển bị biến dạng từ sự hình thành thành tế bào không đúng cách. Canxi cũng được sử dụng trong việc kích hoạt một số enzyme và gửi tín hiệu phối hợp các hoạt động của tế bào.

Canxi có trong thành phần khoáng của cây nên canxi có ảnh hưởng đến hoạt động sinh lý và phát triển bình thường của cây. Ca cần cho việc hình thành hệ thống rễ. Ca được xem là nguyên tố có tác động giải độc cho cây, ngăn chặn việc hút thừa các ion độc của cây, giúp cây đồng hoá nitrat. Cây được bón đủ canxi quá trình trao đổi chất tiến hành được bình thường. Trong tự nhiên, ngay cả ở đất rất chua, cây cũng không thiếu canxi cho nhu cầu dinh dưỡng.

Ca có vai trò kích kháng đối với cây trồng, hạn chế sự xâm nhập của nấm bệnh. Tăng sức sống hạt phấn, đậu trái tốt, hạn chế rụng trái non và nứt trái. Ca còn làm tăng phẩm chất trái và kéo dài thời gian bảo quản sau thu hoạch.

Tác dụng của phân Ca đối với đất được bón đủ Ca lý hoá tính được cải thiện: chế độ nhiệt, ẩm, độ xốp… vi sinh vật có điều kiện hoạt động mạnh hơn, chất hữu cơ trong đất được phân giải nhanh hơn. Bón canxi làm thay đổi độ chua, tạo pH thích hợp cho việc hút thức ăn của cây.

Cây thiếu canxi biểu hiện thế nào?

Khi thiếu Ca, triệu chứng biểu hiện trên cây cho ta thấy là đầu chóp lá và hai bên mép lá chuyển sang màu bạc trắng, sau đó hóa đen rồi uốn cong và xoắn lại. Cấu trúc của tế bào bị hại, lá non, đọt non bị ảnh hưởng trước, tiếp đến là hệ thống rễ làm ảnh hưởng đến khả năng hút nước và hấp thụ dinh dưỡng của cây.

Cây bị nứt trái do thiếu Canxi

Ở thân cây thường xuất hiện rễ phụ, lông hút, rễ sinh trưởng chậm. Khi thiếu Ca nặng, hoa quả bị thối từng mảng, còn thừa Ca chưa thấy biểu hiện rõ các triệu chứng ra bên ngoài.

Ca có tác động tương hỗ với một số ion nên làm giảm tỷ lệ hút các ion đó. Ví dụ, làm hạn chế hút đạm dạng NH4+ nên giảm tác hại do thừa N gây ra, giảm bớt lượng Na+ cũng giảm tác hại của chất này đối với cây.

Nếu bón thừa Ca, trước hết Ca hoạt động ở quanh vùng rễ để khử độc cho cây tốt nên phần lợi vẫn ưu thế hơn. Tuy vậy để sử dụng mặt lợi này của Ca, thường ta bón liều lượng Ca cao vào lúc làm đất trước khi trồng 1 – 2 tuần sẽ có lợi nhiều hơn.

Đất nào phải bón canxi?

Nói chung đất có độ pH thấp hơn 6,5 đều cần bón Ca. Liều lượng thì tùy thuộc vào mức độ chua nhiều hay ít để phân bổ lượng Ca cho phù hợp.

Ca có hai chức năng chính khi được bón vào đất:

• Thứ nhất giúp khử độc để nâng pH của đất lên.
• Thứ hai, cung cấp Ca cho cây hút, khi pH đã được cải thiện, chất độc giảm, bộ rễ có điều kiện phát triển thì khả năng hút nước và chất khoáng của bộ rễ được tăng cường, giúp cho cây thêm khỏe mạnh.

Đất có độ pH thấp hơn 6,5 đều cần bón canxi 

Vì vậy, tùy theo môi trường đất mà quyết định lượng vôi bón cho phù hợp:

• Đất có pH từ 6,5 trở lên không cần bón vôi
• Đất có pH từ 5,5-6,5 bón 500 kg/ha/năm
• Đất có pH từ 4,5-5,5 bón 1.000kg/ha/năm
• Đất có pH từ 3,5-4,5 bón 1.500 kg/ha/năm
• Đất có pH dưới 3,5 bón 2.000 kg/ha/năm

Lượng vôi bón hằng năm nên chia nhiều lần bón, đặc biệt nên chú trọng vào đầu và cuối mùa mưa, bón lót trước khi trồng hoặc lúc vừa thu hoạch. Để vôi có tác dụng tốt thì vôi cần phải được trộn vào đất..

Canxi trong đất

Canxi được cây trồng hấp thụ dưới dạng Ca2+ từ dung dịch đất. Ca được di chuyển đến bề mặt rễ do cơ chế dòng chảy khối lượng và tiếp xúc trực tiếp. Hiện tượng thiếu canxi trên cây trồng thường không phổ biến nhưng có thể xảy ra trên các loại đất chua, rửa trôi mạnh và không được bón vôi.

Ca trong đất mất đi bằng nhiều con đường, nên phải cung cấp Ca cho cây.

Nồng độ Ca2+ trong đất thường cao hơn nhu cầu sinh trưởng của cây trồng do nồng độ cao ít ảnh hưởng đến sự hấp thu Ca2+, bởi vì sự hấp thu Ca2+ bị kiểm soát chủ yếu bởi đặc tính di truyền của cây trồng. Mặc dù nồng độ Ca2+ trong dung dịch đất thường lớn hơn khoảng 10 lần so với nồng độ K+ nhưng lượng Ca2+ hấp thu luôn thấp hơn K+. Do khả năng hấp thu Ca2+ của rễ cây trồng bị giới hạn ở các chóp rễ còn non trong đó các màng tế bào của nội bì vẫn còn chưa bị hoá gổ.

Hàm lượng canxi trong đất: Hàm lượng canxi trong vỏ quả đất khoảng 3.64%. Tuy nhiên hàm lượng này rất khác nhau giữa các loại đất. Các loại đất cát trong vùng nhiệt đới ẩm thường có hàm lượng Ca2+ rất thấp. Hàm lượng canxi trong đất đá vôi từ <1% đến lớn hơn 25%. Khi nồng độ canxi xấp xỉ 3% chứng tỏ trong đất có sự hiện diện của CaCO3. Canxi trong đất có nguồn gốc từ các loại đá và khoáng.

Các loại phân bón chứa canxi

Canxi lấy từ đâu? Vỏ trái đất chứa khoảng 3,64% canxi nhưng do nguồn gốc đá mẹ, địa hình khác nhau và nhiều quá trình như mưa, bão, gió… và phương thức canh tác của con người mà hàm lượng canxi trong từng loại đất, từng vùng khác nhau. Ca trong đất mất đi bằng nhiều con đường, nên sau 1 – 2 vụ trồng trọt, hàm lượng Ca giảm xuống rất rõ, nên phải cung cấp Ca cho cây.

Ngoài ra, canxi hiện hữu trong đá vôi nguyên chất chứa 54,7 – 56% CaO; đá vôi lẫn Dolomít chứa 42,4 – 54,7% CaO; đá vôi Dolomit hóa chứa 31,6 -42,4% CaO; thạch cao (Gypsum) chứa 56% CaO; vỏ ốc, sò, san hô chứa 40% CaO; phân superphosphat chứa 12 – 14% Ca; phân lân nung chảy chứa 28 – 30% CaO…

Canxi không phải luôn được sản xuất dưới dạng phân bón hỗn hợp hay riêng biệt nhưng thường hiện diện như là một thành phần phụ của các loại phân bón khác, đặc biệt là phân lân. Suppe lân đơn và suppe lân kép đều có chứa 18 – 21% và 12 – 14% canxi. Nồng độ canxi trong Ca(NO3)2 khoảng 19%. Đá photphat có chứa 35% canxi, và khi được bón với liều lượng cao cho các loại đất chua, sẽ cung cấp một lượng canxi rất lớn.

Nguồn nguyên liệu chính dùng để làm phân bón canxi là các vật liệu có chứa vôi như đá vôi (CaCO3), dolomit (CaMg(CO3)2) và các vật liệu khác dùng để trung hoà độ chua của đất.

Trong trường hợp chỉ yêu cầu cung cấp canxi cho cây trồng nhưng không cần hiệu chỉnh độ chua của đất ta có thể dùng gypsum. Gymsum (thạch cao, CaSO4.2H2O) được tìm thấy nhiều nơi trên thế giới. Gymsum (thạch cao) có ảnh hưởng rất ít đến pH đất, vì thế có thể có giá trị trên cây trồng cần một độ chua nhất định và cần cani cao. Gymsum (thạch cao) được sử dụng rất phổ biến trên đất mặn trong các vùng khô hạn.

Bổ sung canxi cho cây trồng phù hợp và một số lưu ý

Có thể bổ sung Ca cho cây trồng bằng cách bón vào đất hoặc phun qua lá.

Trong trường hợp đất mới lên liếp hoặc mới cải tạo, cần phơi đất khô ráo, sau đó bổ sung vôi phù hợp với pH của đất. Nên trộn đều vôi vào đất và tưới nhiều nước để có hiệu quả tốt hơn.

Khi chuẩn bị đất trồng cây, bổ sung 2kg vôi hoặc 0,5kg lân nung chảy cho 1 mô/hố trước khi trồng.

Không sử dụng đồng thời vôi với các loại phân bón khác, đặc biệt là phân bón chứa đạm vì Ca sẽ gây hạn chế hấp thu đạm. Nên bón vôi trước, tưới đều và bón các loại phân bón khác sau 5-7 ngày để có hiệu quả sử dụng tốt.

Có thể bổ sung Ca cho cây trồng bằng cách bón vào đất hoặc phun qua lá.

Phun nước vôi trong (pha vôi vào nước sau đó để lắng nước trong) cũng giúp cây trồng cứng cáp, dày lá và hạn chế sự phát triển của nấm bệnh. Quét vôi vào gốc cũng giúp hạn chế bệnh xì mủ gốc, lỡ cổ rễ.

Phun Canxi-Bo 5 – 7 ngày trước khi hoa nở giúp hoa phát triển tốt, tăng cường sức sống hạt phấn, gián tiếp làm tăng tỷ lệ đậu trái. Bổ sung caxi trong giai đoạn 1 tháng trước thu hoạch giúp cải thiện chất lượng trái và tăng thời gian bảo quản sau thu hoạch.

Tổng Kết

Trên đây là các lưu ý về lợi ích, vai trò của canxi và cách bổ sung canxi cho cây trồng hiệu quả.

Bà con có nhu cầu mua cây giống chất lượng, hãy gọi ngay đến Thế Giới Cây Giống để được tư vấn nhé. Công ty có đội ngũ kỹ thuật luôn đồng hành cùng bà con trong suốt quá trình trồng cây.

Thạc sĩ Lê Trường Giang 

Liên hệ ngay với Thế Giới Cây Giống qua địa chỉ: